Danas je utorak, 20. mart, 79. dan 2018. Do kraja godine ima 286 dana.
Rođen Publije Ovidije Nazon
43. p. n. e. – Rođen rimski pisac Publije Ovidije Nazon, jedan od najvećih pjesnika ljubavne poezije u svjetskoj literaturi. Njegove pjesme su virtuozne i izuzetno muzikalne, a sam je govorio: “Čega god se taknem, postaje stih”. Car Oktavijan Avgust ga je devete godine nove ere prognao u Tomi – u provinciji Mezija na Crnom moru /sada grad Konstanca u Rumuniji/ zbog ljubavne veze s carevom razuzdanom kćerkom Julijom. Uprkos molbi za oproštaj u djelima “Tugovanke” u pet knjiga i “Pisma sa Ponta” u četiri knjige, umro je 17. godine nove ere, kao prognanik, u Tomiju, ali tačan datum njegove smrti nije poznat. Ostala djela: “Preobraženja” – prepjev 250 grčkih mitova u 15 knjiga sa 11.995 stihova u heksametrima, zbirka u tri knjige “Ljubavi”, zbirka “Lijekovi od ljubavi”, zbirka “Legendarne ljubavnice” ili “Pisma”, didaktički ep u tri knjige “Ljubavna tehnika”, zbirka etioloških elegija u šest knjiga “Praznični kalendar”, drama “Medeja” /izgubljena/.
Umro Henri Četvrti
1413. – Umro engleski kralj Henri Četvrti, osnivač Lankasterske dinastije. Prijesto je prigrabio 1399, zbacivši brata od strica Ričarda Drugog, koji je 1400. pod misterioznim okolnostima umro u zatočeništvu u zamku Pontefrakt. Tokom vladavine ugušio je jake pobune Velšana i Ričardovih pristalica, ali je cijena tih ratova bilo teško oporezivanje podanika i iscrpljujuća borba s parlamentom za kontrolu kraljevske blagajne. Posljednje godine vladavine obilježila je njegova teška bolest i oštre frakcijske borbe u vrhu vlasti.
Umro Isak Njutn
1727. – Umro engleski fizičar, matematičar i astronom Isak Njutn, koji je otkrio gravitaciju, odnosno opšti zakon privlačenja masa, čime je počela nova epoha u mehanici, nebeskoj mehanici i astronomiji. Od 1703. do smrti bio je predsjednik Kraljevskog društva u Londonu. Nezavisno od Gotfrida Lajbnica otkrio je diferencijalni i integralni račun. Postavio je temelje klasične fizike i otkrio neke zakonitosti u optici. Objasnio je padanje i kretanje tijela, kretanje Mjeseca oko Zemlje i planeta oko Sunca, kretanje kometa, plimu i oseku. Otkrio je zakon inercije, nezavisnosti dejstva sile i akcije i reakcije i izveo ostale teoreme mehanike. U matematici je pronašao i metodu interpolacije, uopštio binom i našao binomni beskonačni red, metodu približnog određivanja vrijednosti nula funkcije, klasifikovao oko 80 aglebarskih stepena. Konstruisao je prvi teleskop s konkavnim ogledalom. Njemu u čast znakom “N” obilježava se sila.
1815. – Francuski car Napoleon Prvi vratio se trijumfalno u Pariz iz progonstva sa sredozemnog ostrva Elba. Poslije “vladavine sto dana” u bici kod Vaterloa u junu 1815. porazile su ga sile antifrancuske koalicije i doživotno je prognan na ostrvo Sveta Jelena u Atlantskom okeanu.
Rođen Henrik Ibzen
1828. – Rođen norveški pisac Henrik Ibzen, jedan od najvećih svjetskih dramskih pisaca, bespoštedan kritičar građanskog društva. Mnogo je putovao po Evropi, izučavajući dramaturgiju i pišući drame. Poslije 20 godina se vratio u Norvešku i postao upravnik nacionalnog pozorišta u Oslu. Istraživao je problem krivice i ispaštanja, sukob htijenja i stvarnosti, gušenje istine, pogađajući bit građanskog društva koje počiva na lažima. Djela: drame “Pretendenti na prijesto”, “Brand”, “Perom Gintom”, “Savez mladih”, “Stubovi društva”, “Lutkin dom”, “Aveti”, “Narodni neprijatelj”, “Divlja patka”, “Rosmersholm”, “Gospođa s mora”, “Heda Gabler”, “Graditelj Sulnes”, “Mali Ejulf”, “Jun Gabrijel Borkman”, “Kad se mi mrtvi probudimo”, poezija “Pjesme”.
1890. – Rođen italijanski pjevač Benjamino Đilji, jedan od najvećih operskih tenora 20. vijeka. Više od 40 godina blistavo je tumačio šezdesetak rola, posebno u operama italijanskih i francuskih kompozitora. Igrao je i u nizu filmova.
Umro Lajoš Košut
1894. – Umro mađarski revolucionar Lajoš Košut, vođa Mađarske revolucije 1848, nepomirljiv protivnik feudalno-apsolutističkog režima Habsburške monarhije. Poslije upada hrvatskih snaga bana Josipa Jelačića u Mađarsku u septembru 1848. organizovao je Komitet za odbranu otadžbine, potukao Hrvate i krenuo na Beč da bi se obračunao s Habsburzima, ali su mađarski reakcionarni oficiri osujetili plan. Narodna skupština je u aprilu 1849. proglasila nezavisnost zemlje i svrgavanje monarhije, a u maju ga je izabrala za prvog premijera slobodne Mađarske. Republika je brzo podlegla spoljnim vojnim napadima, čemu je i sama doprinijela, jer je bila neodlučna prema reakcionarnim oficirima koji su sabotirali borbu i podsticala je ostrašćeni nacionalizam, odbivši time druge narode. Emigrirao je u avgustu 1849. u Italiju i u Torinu je ostao do smrti.
Rođen Majkl Redgrejv
1908. – Rođen engleski pozorišni i filmski glumac Majkl Redgrejv, jedna od najvećih figura britanskog glumišta 20. vijeka. Posebno se isticao suptilnošću u karakterizaciji likova i izvrsno je vladao jezikom. Filmovi: “Gospođa koja nestaje”, “Smrt noći”, “Brauningova verzija”, “Važno je zvati se Ernest”, “Usamljenost trkača na duge staze”, “Juriš lake konjice”, “Demoni”.
1915. – Rođen ruski klavirista njemačkog porijekla Svjatoslav Teofilovič Rihter, najznačajniji pijanista 20. vijeka, prema mišljenju pojedinih muzičkih kritičarima – i najveći pijanista u istoriji muzike. Originalno je tumačio kompozicije različitih epoha, interpretirajući ih savršenom tehnikom, što je oduševljavalo koncertnu publiku širom svijeta.
1929. – Umro francuski maršal Ferdinan Foš, koji je u Prvom svjetskom ratu komandovao ključnim bitkama protiv Nijemaca na Zapadnom frontu. U njegovom komandnom vagonu u Kompijenju kod Pariza Njemačka je u novembru 1918. potpisala kapitulaciju.
1933. – Njemački nacisti u Dahauu otvorili prvi koncentracioni logor.
Zvršne operacija za oslobađanje Jugoslavije
1945. – U Drugom svjetskom ratu počele završne operacije za oslobađanje Jugoslavije, za šta je odlučujući bio proboj Sremskog fronta tri sedmice kasnije.
1956. – Francuska priznala nezavisnost Tunisa, s Habibom Burgibom kao prvim predsjednikom.
1972. – U lavini na planini Fuđi u Japanu poginulo 19 alpinista.
1991. – Kaleda Zija izabrana za premijera Bangladeša, u prvom mirnom demokratskom prenosu vlasti od nastanka te zemlje 1971.
1994. – Tunis dobio prvi višepartijski parlament.
1995. – U građanskom ratu u BiH vojska pod kontrolom vlasti Alije Izetbegovićeve u Sarajevu pokrenula snažnu ofanzivu na Vojsku Republike Srpske na Majevici i Vlašiću, 40 dana prije isteka četvoromjesečnog primirja, zaključenog uz posredovanje bivšeg predsjednika SAD DŽimija Kartera.
1995. – U Irak upalo 35.000 turskih vojnika u operaciji protiv kurdskih pobunjenika.
1995. – U napadu nervnim gasom japanske vjerske sekte AUM Šinrikjo u tokijskoj podzemnoj željeznici usmrćeno 12 ljudi, a više od 5.500 povrijeđeno.
1999. – Četiri dana prije početka agresije NATO-a na Saveznu Republiku Jugoslaviju s Kosova i Metohije povuklo se svih 1.380 verifikatora OEBS-a.
2007. – Italijanska policija uhapsila 200 pripadnika napuljske mafije “La kamora”.