Na današnji dan, u doba SFRJ, slavio se praznik – Dan mladosti ili “rođendan druga Tita”.
Ostarjeli Titovi pioniri sigurno se sa nostalgijom sjećaju kako su se cijele porodice okupljale ispred TV ekrana da gledaju veličanstveni slet omladine na Stadionu JNA. Vrhunac ove svečanosti je bila predaja Štafete mladosti Josipu Bozu Titu, koji je, dakako u društvu supruge Jovanke, iz svečane lože pratio manifestaciju odanosti njegovom imenu, liku i djelu.
Danima bi se prepričavalo kako je izgledao omladinac ili omladinka kojima bi pripala čast posljednjeg nosioca štafete i kako je taj sretnik izdeklamovao rođendansku poruku. Sintagma “nosilac Štafete mladosti” bila je važna stavka u biografiji mladog i ambicioznog Jugoslovena, koja je otvarala sva vrata.
Zanimljivo je da 25. maj, iako je slavljen kao Titov rođendan, ustvari nije datum na koji je 1892. godine rođen mali Josip – Joža Broz. On je rođen 7. maja, ali je 1944. godine, tokom desanta na Drvar, Tito izbjegao pogibiju, pa je ovaj datum slavljen kao njegov simbolički “drugi rođendan”.
Štafeta mladosti uvedena je 1945. godine, na prijedlog omladine Kragujevca, kao Titova štafeta. U prvoj Titovoj štafeti je učestvovalo 12.500 omladinaca, koji su štafetnu palicu pronijeli kroz Jugosalviju, pretrčavši oko 9.000 kilometara.
Tradicija je nastavljena i narednih godina. Trasa kojom su trčali omladinci i pioniri noseći štafetu bivala je sve duža, a završna svečanost sve impresivnija. Tradicija nošenja štafete održaće se i nakon Titove smrti, da bi bila ukinuta 1988, odlukom rukovodstva Saveza socijalističe omladine Jugoslavije.
Na Titovu inicijativu ovaj praznik je 1957. godine proglašen Danom mladosti i od tada, do 1979. godine, štafeta je završavala svoj put na Stadionu JNA u Beogradu, gdje je priređivan slet.
Kada je Tito umro, 4. maja 1980, štafeta se zatekla na putu kroz Hrvatsku. Njen put je prekinut, a štafeta je položena na odar doživotnog predsjednika SFRJ u Saveznoj skupštini Jugoslavije u Beogradu.
I narednih sedam godina Štafeta mladosti je putovala Jugoslavijom, u znak odanosti “Titovom putu”.
Dan mladosti je praćen i brojnim drugim kulturnim, aktivističkim i sportskim manifestacijama. I koliko god je sve to bilo u znaku kulta ličnosti, ovaj praznik je bio i dokaz da je u doba socijalističke Jugoslavije omladina bila važna i državi i društvu.
Olimpijski šampion i disident u društvu radnika i seljaka
Posljednji nosioci Štafete mladosti, oni koji su štafetu predavali Titu, bili su najčešće anonimni radnici, seljaci, učenici ili studenti, koji su se istakli uspjesima u učenju i radu i, naravno, bili primjerni omladinci. Ipak, među njima je bilo i poznatih imena.
Tako je, na primjer, 1957. godine Titu štefetu predao, tada omladinski funkcioner, a potom poznati i kontroverzni političar Miko Tripalo. Tripalo je bio partizan prvoborac i visoki funkcioner Komuističke patije Jugoslavije, a 1971. jedan od lidera “hrvatskog proljeća” ili “maspoka”, secesionističke i nacionalističke frakcije unutar Komunističke partije Hrvatske.
Među nosiocima štafete je bio je čuveni jugoslovenski i slovenački gimanstičar Miroslav – Miro Cerar, osvajač brojnih medalja na evropskim i svjetskim prvenstvima i olimpijskim igrama, te otac donedavnog premijera Slovenije, koji se takođe zove Miroslav Cerar.
