Proboj Solunskog fronta je jedan od najvažnijih datuma u istoriji srpskog naroda, koji će ove godine biti obilježen na poseban način zbog odluke Srpske i Srbije da 15. septembar zajedno slave kao Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave.
Rukovodstva Srpske i Srbije dogovorila su krajem avgusta u Beogradu da 15. septembar, dana kada je probijen Solunski front, obilježavaju kao Dan srpskog jedinstva, slobode i nacionalne zastave, a taj dogovor je kasnije zaključkom potvrdila i Vlada Srpske.
U Banjaluci će, na platou ispred Hrama Hrista Spasitelja, kako je potvrđeno “Glasu Srpske”, biti održana svečana akademija pod nazivom “Pohvala srpskom narodu”, u znak sjećanja na heroje. Direktor Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih Milorad Kojić istakao je za “Glas Srpske” da je ogroman značaj dogovora rukovodstva Srpske i Srbije.
– S obzirom na to da smo isti narod, da njegujemo iste vrijednosti kada je u pitanju očuvanje nacionalnog identiteta, važno je da Srbi s obje strane Drine imaju ovakav dan. Dan kada je probijen Solunski front jedan je od najznačajnijih datuma u srpskoj istoriji i nakon viševjekovnog ropstva oslobođeni su naši krajevi, a u bici, kao dobrovoljci, u redovima srpske vojske borili su se Srbi iz Krajine, Posavine, Hercegovine i drugih dijelova Srpske – istakao je Kojić.
Dodao je da mu je žao što trenutna epidemiološka situacija ne dozvoljava okupljanje većeg broja ljudi, ali i da vjeruje da će biti prilike da se pokaže jedinstvo i privrženost očuvanju nacionalnog identiteta.
– Na to nas obavezuje masovno stradanje naroda u proteklim ratovima – zaključio je Kojić.
U okviru obilježavanja u Srpskoj, pripremljen je i kraći dokumentarni filmu o životu devedesetdvogodišnjeg Đorđa Mihailovića, koji je život posvetio čuvanju srpskog vojničkog groblja iz Prvog svjetskog rata na Zejtinliku u Grčkoj. Šef Predstavništva RS u Grčkoj Jelena Jovanović istakla je da je Đorđe, treći čuvar srpskog vojničkog groblja “Zejtinlik” u Solunu, posljednji čuvar iz loze Mihailovića i jedina živa veza iz vremena stradanja srpske vojske u velikom ratu.
– Zejtinlik, srpsko vojničko groblje, jedno je od najsvetijih mesta za naš narod. Tu je sahranjeno više od 8.000 srpskih vojnika koji su stradali u Prvom svetskom ratu, boreći se za našu slobodu. Nad njima već pola veka bdije čuvar Đorđe Mihailović, koji svakodnevno dočekuje, ispraća i upozorava sve Srbe, koji posete to mesto, da ne zaborave junake – kazala je Jovanovićeva.
Dodala je da je dokumentarni film već završen, ali će zbog epidemiološke situacije najvjerovatnije biti premijerno prikazan 2021. godine.
– Ovaj dokumentarni film je najmanje što možemo da uradimo za Đorđa, koji svako jutro od 1960. godine noseći vojnu uniformu otvara gvozdenu kapiju, čisti groblje, pali sveće i dočekuje i ispraća potomke svih ratnika koji su se poslije strašne golgote i proboja Solunskog fronta zaustavili u večnom miru – ispričala je Jovanovićeva i dodala da su film podržali i Kabinet predsjednika Srpske i Ministarstvo za evropske integracije i međunarodnu saradnju RS.
Iz Organizacije starješina VRS poručili su da je srpska istorija prepuna hrabre, odvažne, a nadasve pravedne borbe za slobodu i srpsko jedinstvo koje se decenijama marginalizuje. Srpska pobjeda na Solunskom frontu bila je ključna bitka koja je dovela do okončanja Prvog svjetskog rata.
Čuvari Zejtinlika
Srpsko vojničko groblje Zejtinlik u Solunu podignuto je na mjestu na kojem se 1916. godine nalazila poljska bolnica srpske vojske. Zejtinlik je dobio ime po turskoj riječi zejtin, jer se na tom prostoru u doba Osmanske imperije nalazila pijaca za prodaju ulja (zejtina). Po završetku rata odlučeno je da se svi poginuli sahrane na zajedničkom groblju, a kao mjesto za to odabran je Zejtinlik. Pripreme za izgradnju groblja počele su 1926. godine, a na čelo poduhvata postavljen je Savo Mihailović, Đorđev djed. Savo je sakupio svoje mrtve drugove i saborce, a potom ih je čuvao do smrti 1928. godine. I on je sahranjen na Zejtinliku, a naslijedio ga je Đorđev otac Đuro.
(Glas Srpske)
