I dok se škole u Republici Srpskoj pripremaju za nove prvačiće koji će od septembra otvoriti novo poglavlje života, mnoga mjesta u školskim klupama godinama ostaju prazna jer je za deset godina broj đaka u redovnom osnovnom obrazovanju manji za 11.730, odnosno 12,5 odsto.
Inače, u školama u Srpskoj završen je upis prvačića, a u toku su testiranja. I dok još uvijek nije poznato koliko će prvaka tačno krenuti u školu od septembra, u najboljem slučaju ta brojka bi iznosila 9.399 jer je, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku Republike Srpske, u periodu od 1. septembra 2018. godine do 1. septembra 2019. godine u cijeloj Republici rođeno 9.399 djece.
Međutim, statistika bilježi da je u Srpskoj kontinuiran pad broja učenika upisanih u prvi razred.
“U posljednjih 10 godina broj upisanih učenika u prvi razred redovnog obrazovanja smanjen je za 1.643 učenika, odnosno 15,4 odsto. U posmatranom periodu, u 25 opština broj učenika u prvom razredu smanjen je za 20 i više. Povećanje broja upisanih bilježi grad Istočno Sarajevo, i to za 55 učenika. U školskoj 2024/2025. godini u prvi razred upisano je 9.017 učenika. U osnovne škole u Banjaluci upisana je petina od ukupnog broja prvačića”, navode iz RZS, dodajući da je na početku ove školske godine u osnovno obrazovanje uključeno 82.346 učenika, od čega redovnu osnovnu školu pohađa 81.940 učenika, a osnovnu školu za djecu sa smetnjama u razvoju 406 učenika.
Aleksandar Čavić, demograf, u razgovoru za “Nezavisne novine” ističe da se negativni prirodni priraštaj donekle reflektuje na broj upisanih prvačića, a da ova brojka od 11.000 i ne djeluje toliko katastrofalno kada se posmatra sama, međutim, kada se sagleda natalitet i broj umrlih, dobije se prava slika za proteklih 10 godina, a to je gubitak više od 60.000 stanovnika.
“Čak i ako bismo apstrahovali spoljne migracije koje su trenutno najveći faktor smanjenja broja stanovništva, priča koja se tiče neto stope reprodukcije, stope ukupnog fertiliteta je toliko poražavajuća po nas da bez odlučnih mjera na polju populacione politike ona vodi neminovnom nestajanju”, kaže Čavić za “Nezavisne novine”.
Prema njegovim riječima, broj upisanih đaka je veličina koja govori o tome koliko će sutra učenika biti upisano u srednje škole, odnosno koliko će kasnije na fakultete.
“To nam je potrebno da bismo mogli da obezbijedimo funkcionisanje društva, odnosno da bismo imali dovoljno medicinskih sestara i tehničara, ljekara, vatrogasaca, radnika na održavanju puteva… Ako vi imate smanjenu populaciju koja ulazi u radno sposobni kontingent, to je, ako apstrahujemo od spoljnih migracija, posljedica trendova u rađanju nekih 20 godina ranije, odnosno šest ili sedam godina ako govorimo o školskom upisu”, navodi on za “Nezavisne novine”.
Prema njegovim riječima, Republici Srpskoj je potreban strateški pristup kao jedino rješenje ovog problema, a ne pojedinačne mjere, već grupne.
Međutim, da uprkos svemu tome i dalje u pojedinim zajednicama postoji bar tračak nade, pokazuje primjer iz Doboja, gdje je, prema riječima Ljubiše Blagojevića, predsjednika dobojskog Aktiva direktora osnovnih škola, na području aktiva upisano nešto više prvačića nego lani.
“Iako varira od škole do škole, neka je upisala manje, neka više, a neka je ostala na istom prosjeku, što se tiče samog područja grada Doboja, upisano je za nekih 30 učenika više nego prošle godine”, kaže Blagojević za “Nezavisne novine”.
Inače, na početku školske 2024/2025. godine Republika Srpska imala je 192 osnovne škole, od čega je 188 redovnih, a četiri su specijalne škole za djecu sa smetnjama u razvoju.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, X nalogu i Youtube kanalu – www.ntvarena.com
