Povodom 140 godina od rođenja Milutina Milankovića, u Muzeju Semberije od 28. maja je postavljena izložba „MILANKOVIĆ 1879-2019” o životu i djelu jednog od najvećih srpskih naučnika, čiji vrhunski dometi u matematici, astronomiji, klimatologiji i geofizici znatno prevazilaze vrijeme u kojem je živio, a po značaju umnogome su izašli iz granica Srbije i Jugoslavije.
Milanković je cijeli život posvetio teoriji i popularizaciji nauke, ali i njenoj primjeni u praksi. Profesor primijenjene matematike na Univerzitetu u Beogradu je bio od 1909. do 1920, a nebeske mehanike od 1920. do 1955. godine. Bio je i dekan Filozofskog fakulteta, pionir u raketnom inženjerstvu, potpredsjednik Srpske akademije nauka i umjetnosti, direktor Astronomske opservatorije u Beogradu, reosnivač Komisije za nebesku mehaniku pri Međunarodnoj astronomskoj uniji…
Ipak, dva njegova ključna doprinosa nauci su „Kanon osunčavanja Zemlje” koji karakteriše sve planete Sunčevog sistema, kao i teorijsko objašnjenje Zemljinih dugotrajnih klimatskih promjena uzrokovanih astronomskim promjenama njenog položaja u odnosu na Sunce, danas poznato kao „Milankovićevi ciklusi”. Ovo teorijsko objašnjenje uključuje pojavu ledenih doba tokom prošlosti naše planete, ali i predviđanje klimatskih promjena koje se mogu očekivati u budućnosti. Milanković je osnovao i planetarnu klimatologiju, izračunavanjem temperaturnih uslova u gornjim slojevima Zemljine atmosfere, kao i na Merkuru, Veneri, Marsu i Mjesecu. Pored toga, Milanković se u geofizici smatra koautorom teorije tektonskih ploča.
Milanković je kao autor ili koautor registrovao osam patenata, a tokom profesorske karijere ostao je vjeran i svom prvom životnom pozivu — građevinarstvu. Radio je kao konstruktor, statičar i supervizor na nizu građevinskih objekata od armiranog betona širom Jugoslavije, pa je i većina patenata vezana za ovu oblast.
Naš velikan je 1923. godine predložio i reformu Julijanskog kalendara, što je prihvatila većina pravoslavnih crkava, ali nisu Ruska, Srpska i još neke pravoslavne crkve. U to vrijeme, Milanković je izražavao sumnju da period obrtanja Zemlje možda nije konstantan, ali ovo je bilo nemoguće dokazati i potvrditi sve do pojave kvarcnih i atomskih časovnika.
Po Milutinu Milankoviću su nazvani po jedan krater na Marsu i Mjesecu, kao i asteroid u pojasu između Jupitera i Marsa.
Priređivači izložbe su Muzej Semberije i Savez inovatora Republike Srpske, a posjetioci je mogu pogledati do 13. juna.
