Danas je petak, 5. februar, 36. dan 2021. Do kraja godine ima 329 dana.
1782. – Španci preoteli od Britanaca sredozemno ostrvo Minorka.
1814. – U Beču objavljena “Mala prostonarodna slavenoserbska pjesmarica” Vuka Karadžića, koja je označila početak upoznavanja Evrope sa srpskom narodnom poezijom.
1840. – Rođen škotski pronalazač DŽon Bojd Danlop, koji je 1887. izumio pneumatsku gumu. Izum je komercijalizovao 1890, u prvo vrijeme proizvodeći gume za bicikle, kasnije za automobile, što je bio jedan od najvažnijih uslova za ubrzan razvoj automobilske industrije.
1840. – Rođen britanski konstruktor oružja američkog porijekla Hajrem Stivens Maksim /Hiram Stevens Maxim/, čiji je mitraljez konstruisan 1884. nazvan “maksim”.
1881. – Umro škotski istoričar i filozof Tomas Karlajl, čija se djela, uz bogatstvo činjeničnog materijala, odlikuju živošću mašte i dramatičnošću izlaganja. Djela: “Francuska revolucija”, “O herojima”, “Život Fridriha Velikog”, “Sartor Resartus”, “Čartizam”, “Prošlost i sadašnjost”, “Pisma i govori Olivera Kromvela”, “Kritički eseji” /sedam knjiga/.
1884. – Rođen srpski pisac Veljko Petrović, član Srpske akademije nauka i umetnosti, koji je pretežno pisao o Vojvodini, njenom ambijentu i ljudima. Prava je završio u Budimpešti. U Prvom balkanskom ratu bio je ratni dopisnik, a u Prvom svjetskom ratu dobrovoljac, potom načelnik u ministarstvu prosvjete, predsjednik Matice srpske u Novom Sadu i Srpske književne zadruge u Beogradu i upravnik beogradskog Narodnog muzeja. Neposrednim i rodoljubivim stihovima žigosao je nacionalno otuđivanje, korupciju i izdaju, a u intimnoj lirici bio je impresionista. Pisao je i studije o književnosti i slikarstvu. Djela: zbirke pjesama “Rodoljubive pesme”, “Na pragu”, “Stihovi”, zbirke pripovijedaka “”Bunja i drugi u Ravangradu”, “Varljivo proleće”, “Pomerene savesti”, “Prepelica u ruci”, “Dah života”, “Moloh”.
1885. – Belgijski kralj Leopold Drugi proglasio afrički Kongo ličnim posjedom pod nazivom “Nezavisna Država Kongo”.
1893. – Umro srpski glumac Toša Jovanović, član Narodnog kazališta u Zagrebu i Narodnog pozorišta u Beogradu, jedan od najvećih srpskih glumaca 19. vijeka. Posebno se istakao ulogama heroja i ljubavnika. Prvi je glumac iz Srbije koji je gostovao je u Budimpešti.
1917. – Usvajanjem novog ustava Meksiko postao federativna republika 28 saveznih država. Proklamovan je princip da zemlja i rudno bogatstvo pripadaju narodu, crkva je odvojena od države, priznato je pravo radnika da se organizuju u sindikate, štrajkuju i učestvuju u podjeli profita, uvedeno je osmočasovno radno vrijeme.
1919. – Rođen grčki državnik i ekonomista Andreas Papandreu, prvi socijalistički premijer Grčke. Bio je šef vlade od 1981. do 1989. i od 1993. do januara 1996, kad se povukao zbog bolesti. Predavao je na američkim univerzitetima Harvard i Berkli, a u politički život Grčke ušao je 1961. kao član Unije centra, stranke svoga oca Georgiosa. U očevoj vladi bio je ministar, ali je dao ostavku zbog nesuglasica s desnim strujama u partiji, a 1965. je napustio zemlju. Po povratku, poslije vojnog puča 1967. zatvaran je kao protivnik diktature, a 1968. dobio je dozvolu da ode u SAD. Vratio se 1974. i osnovao Svegrčki socijalistički pokret /PASOK/, s kojim je dobio izbore 1977, a premijer je postao četiri godine potom kad je PASOK ponovo pobijedio na izborima.
1941. – NJemačka u Drugom svjetskom ratu u Berlinu, na tajnom sastanku šefa diplomatije Joahima fon Ribentropa s izaslanikom jugoslovenske vlade Danilom Gregorićem, izvršila jak pritisak na Jugoslaviju da pristupi Trojnom paktu, što je ona učinila 25. marta 1941.
1941. – Umro australijski pisac Endrju Barton – Banjo Peterson, autor izvrsnih balada kao što je “Čovjek sa snježne rijeke”. U romanu “Brak” na slikovit način opisao je život na ovčarskim farmama Australije.
1944. – Vrhovni komandant Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije Josip Broz u Drugom svjetskom ratu uputio depešu povjerenicima u Srbiji, obavještavajući ih da im u specijalnu misiju šalje britanskog majora DŽonija Hanikera, člana britanske vojne misije pri Vrhovnom štabu NOVJ, koji će Savezničkoj misiji pri Vrhovnom štabu dostavljati “sve vaše želje u pogledu pomoći savezničkog vazduhoplovstva”. U depeši je naglašeno: “Vrhovni štab će ipak odlučiti da li će predloženi cilj da se bombarduje”. Otkrivanje sadržine te poruke omogućilo je istoričarima da razriješe misteriju o razlozima bjesomučne angloameričke vazdušne kampanje po gradovima u Srbiji i Crnoj Gori, tokom koje su “saveznici” do septembra 1944. malo naudili njemačkoj vojnoj sili, ali su pod izgovorom istjerivanja Nijemaca ubili hiljade srpskih civila.
Decenijama poslije rata – pošto se, ipak, šuškalo o pozadini vazdušnih udara – tvrdilo se da Tito nije imao nikakve veze s njima, da se, čak, ljutio na Engleze i Amerikance zbog te čudovišne operacije i da je protestovao zbog bezdušnog uništavanja srbijanskih i crnogorskih gradova i bezrazložnog ubijanja bespomoćnih civila.
1945. – Američke trupe pod komandom generala Daglasa Makartura u Drugom svjetskom ratu ušle u filipinski glavni grad Manilu.
1971. – U Belfastu tokom nemira ubijen britanski vojnik, prvi od dolaska britanskih trupa u Sjevernu Irsku 1969.
1983. – U Lionu poslije izručenja iz Bolivije uhapšen ratni zločinac Klaus Barbi, jedan od šefova Gestapoa u okupiranoj Francuskoj. “DŽelat iz Liona” – kako su ga zvali – direktno je odgovoran za ubistva i mučenja hiljada francuskih rodoljuba u Drugom svjetskom ratu, u Boliviji se skrivao 32 godine.
1988. – Vrhovni sud SSSR ukinuo presudu kojom su u martu 1938. osuđeni i potom ubijeni Nikolaj Buharin, Aleksej Rikov i niz drugih visokih sovjetskih partijskih i državnih rukovodilaca. Svi osuđeni su rehabilitovani, jer je optužba bila izmišljena prema nalogu Josifa Staljina.
1990. – Sovjetski predsjednik Mihail Gorbačov na partijskom plenumu rekao da Komunistička partija mora da se odrekne monopola na vlast.
1993. – U Beogradu osnovana Fondacija “Borislav Pekić” radi trajnog čuvanja i njegovanja uspomene na velikog srpskog pisca, sređivanja i publikovanja njegove rukopisne zaostavštine, izdavanja sabranih djela, prevođenja na strane jezike. Ustanovljena je i Književna stipendija “Borislav Pekić”.
1993. – Umro američki režiser, scenarista i producent DŽozef Leo Menkevic, dobitnik dva “Oskara” za režiju i dva za scenario. Filmovi: “Sve o Evi”, “Pisma za tri žene”, “Julije Cezar”, “Kleopatra”, “Bosonoga kontesa”, “Bjekstvo”, “LJudi će pričati”, “Tihi Amerikanac”, “Pet prstiju”, “Iznenada prošlog ljeta”.
1994. – Na sarajevskoj pijaci “Markale” poginulo 68 ljudi od eksplozije navodno samo jedne minobacačke granate, za šta su optuženi Srbi da bi – kako se pokazalo – bilo izdejstvovano povlačenje teškog naoružanja oko Sarajeva. Srpska strana je negirala krivicu, tvrdeći da je tragediju inscenirala vlada u Sarajevu pod kontrolom lidera Stranke demokratske akcije Alije Izetbegovića. Nikada nije provedena nezavisna istraga o tom napadu, kao ni poslije eksplozije gotovo na istom mjestu krajem avgusta 1995, koja je poslužila kao pokriće za masovne napade avijacije NATO-a na Republiku Srpsku.
1996. – Vlasti u Sarajevu su na svoju ruku – mimo znanja Međunarodnog suda u Hagu za ratne zločine – kidnapovale srpskog generala Đorđa Đukića, pukovnika Aleksu Krsmanovića i još šest ljudi, presrevši ih dok su išli na zakazani sastanak s predstavnicima međunarodnih vojnih snaga. Sud u Hagu naknadno je legalizovao otmicu navodnih ratnih zločinaca koji su prebačeni u holandsku prijestonicu, gdje je potom u zatvoru umro oboljeli general Đukić, a pukovnik Krsmanović je oslobođen optužbe.
1997. – Tri najveće švajcarske banke – pod snažnim međunarodnim pritiskom poslije šokantnih otkrića o njihovoj sramnoj saradnji s njemačkim nacistima u Drugom svjetskom ratu u skrivanju bogatstva otetog od ubijenih Jevreja – osnovale humanitarni fond od stotinu miliona švajcarskih franaka za žrtve holokausta.
2004. – Vrhovni sud Hrvatske poništio nepravosnažnu presudu Suda u Gospiću, kojom je Srbin Svetozar Karan iz Korenice osuđen krajem prošle godine na 13 godina zatvora zbog navodnih ratnih zločina.
