Danas je subota, 21. mart, 80. dan 2020. Do kraja godine ima 286 dana.
1556. – Kanterberijski nadbiskup Tomas Krenmer spaljen na lomači kao jeretik u vrijeme rimokatoličke reakcije kraljice Meri Prve. Kao glavni zastupnik vjerske reformacije u Engleskoj uveo je liturgiju na engleskom jeziku i sastavio “Opšti molitvenik” na engleskom jeziku.
Rođen Johan Sebastijan Bah
1685. – Rođen njemački kompozitor Johan Sebastijan Bah, jedan od najznačajnijih u istoriji muzike. Za života je više cijenjen kao orguljaš nego kao kompozitor i tek je Feliks Mendelson otkrio njegovu vrijednost kad je izveo “Muke po Mateji”. Bahov veliki opus – dijelom izgubljen, jer je poslije smrti 1750. pao u zaborav – osnova je razvitka muzičkih pravaca novijeg doba. Komponovao je više od 300 kantata, fuga, oratorijuma, preludijuma, fantazija, tokata, orkestarskih svita, djela za orgulje, klavir, čembalo, violinu, violončelo, klavikord, flautu. Doveo je do vrhunca barokni polifoni stil, usavršivši i produbivši sredstva muzičkog izraza, posebno kontrapunkt, harmoniju i instrumentaciju – njegovo stvaralaštvo je sinteza dotadašnjih dostignuća u vokalnoj i instrumentalnoj muzici. Ogromnom snagom i sugestivnošću evocirao je grandiozne dramske scene i intimne lirske doživljaje.
Djela: duhovne kompozicije “Imao sam mnogo jada”, “Hristos je ležao u samrtnim mukama”, “Snažna tvrđava je naš Bog”, “Misa u ha molu”, “Božićni oratorijum”, “Magnifikat”, “Muke po Jovanu”, “Muke po Mateji”, svjetovne kompozicije “Kantata o kafi”, “Seljačka kantata”, “Francuske svite”, “Engleske svite”, “Dobro temperovani klavir”, “Italijanski koncert”, “Goldberg varijacije”, “Hromatska fantazija i fuga”, šest “Brandeburških koncerata”, “Umjetnost fuge”, “Trostruki koncert” za flautu, violinu i klavir.
Stupio na snagu Napoleonov kodeks
1804. – Stupio na snagu Napoleonov kodeks, francuski krivični i građanski zakon, kojim je car Napoleon Prvi, tada “doživotni konzul”, reformisao pravosuđe.
Rođen Benito Pablo Huares
1806. – Rođen meksički državnik Benito Pablo Huares, porijeklom iz seljačke indijanske porodice, koji je kao predsjednik od 1858. do 1865. i od 1867. do 1872. donio zakon o odvajanju crkve od države i proveo niz mjera značajnih za socijalni i ekonomski razvitak zemlje. Od 1858. je u trogodišnjem građanskom ratu predvodio borbu protiv reakcionarnih krugova koji su oborili zakonitu vladu. Tokom francuske intervencije od 1861. do 1867. predvodio je borbu za nezavisnost zemlje, okončanu porazom intervencionista i strijeljanjem njihovog eksponenta cara Maksimilijana Habsburškog.
1829. – Za vrijeme zemljotresa u Španiji poginulo 6.000 ljudi.
1831. – Austrijska vojska ušla u Italiju da bi pomogla reakcionarne režime italijanskih državica u gušenju narodnih ustanaka.
Rođen Modest Petrovič Musorgski
1839. – Rođen ruski kompozitor Modest Petrovič Musorgski, član kompozitorske grupe “Velika petorica”, predstavnik ruske nacionalne muzičke škole. Snažno, originalno i realistički je opisivao narod i ponirao psihološki duboko u likove protagonista. Djela: opere “Boris Godunov”, “Hovanščina”, “Soročinski sajam”, ciklus solo pjesama “Dječija soba”, klavirska kompozicija “Slike sa izložbe”, orkestarska kompozicija “Noć na golom brdu”.
1871. – Kancelar Oto fon Bizmark otvorio prvu sjednicu Rajhstaga /parlament/ novostvorenog NJemačkog carstva.
1884. – U Francuskoj legalizovani sindikati.
Boljševici uhapsili ruskog cara Nikolaja Drugog
1917. – Boljševici uhapsili ruskog cara Nikolaja Drugog, šest dana nakon što su ga prinudili na abdikaciju. Car, svi članovi njegove porodice i posluga su, na osnovu naredbe vođe Oktobarske revolucije Vladimira Lenjina, likvidirani i potom iskasapljeni u Jekaterinburgu u julu 1918.
1918. – Posljednjom njemačkom ofanzivom u Prvom svjetskom ratu počela druga bitka na Somi.
Proglašena Sovjetska Mađarska Republika
1919. – Proglašena Sovjetska Mađarska Republika, stvorena bez krvoprolića. Premijer je postao socijalista Šandor Garbai, a komesar za spoljne poslove vođa komunista Bela Kun. Vlada je nacionalizovala industrijska, rudarska i saobraćajna preduzeća, banke i trgovinu, uvela osmočasovno radno vrijeme i druge socijalne mjere. Republika je pala 1. avgusta 1919, a glavnu ulogu u napadu su imali čehoslovački i rumunski vojnici.
Umro Vladimir K. Petković
1935. – Umro srpski geolog Vladimir K. Petković, član Srpske kraljevske akademije, osnivač Državnog geološkog instituta Jugoslavije, profesor i rektor Beogradskog univerziteta, najbolji poznavalac kredne formacije kod nas i tektonike istočne Srbije. Bio je i upravnik Geološkog zavoda Beogradskog univerziteta i urednik “Geoloških anala Balkanskog poluostrva”. Napisao je oko 70 radova, pretežno o stratigrafiji i tektonici Srbije. Djela: “Geologija istočne Srbije”, “O tektonskom sklopu istočne Srbije”, “Tercijer u Skopskoj ravnici”, “Tupižnica i njeno podnožje”, “Golt u Srbiji”, “O baremskom katu na Grebenu”, “Aptski kat u istočnoj Srbiji”.
1945. – Britanski avioni u Drugom svjetskom ratu bombardovali sjedište Gestapoa u Kopenhagenu, u kojem je poginulo više od 70 njemačkih nacista, ali su greškom pogodili i francusku školu, usmrtivši 86 djece i deset kaluđerica.
1952. – Kvame Nkrumah postao premijer Zlatne Obale, kao prvi Afrikanac južno od Sahare na položaju predsjednika Vlade.
Rođen Ajrton Sena
1960. – Rođen brazilski automobilski as Ajrton Sena, trostruki prvak svijeta u “formuli 1” – 1988, 1990. i 1991. U Brazilu je imao status nacionalnog heroja i njegova pogibija u maju 1994. na stazi u Imoli, tokom trke za “Gran pri San Marina”, doživljena je kao nacionalna tragedija.
1960. – U južnoafričkom gradu Šarpvil policija rasističkog režima ubila 69 i ranila više od 180 crnih demonstranata koji su mirno protestovali protiv diskriminatorskih zakona. Pokolj je izazvao zgražanje svjetske javnosti, a 21. mart je proglašen međunarodnim Danom borbe protiv aparthejda.
1973. – Na vanrednom zasjedanju Savjeta bezbjednosti UN u Panami SAD su stavile veto na rezoluciju kojom je zahtijevano da Vašington vrati Panami suverenitet nad zonom Panamskog kanala.
1975. – LJevičarska diktatorska vlast vođe pučista u Etiopiji potpukovnika Mengistua Haile Marijama saopštila da je ukinuta 3.000 godina stara carevina.
1977. – Premijer Indije Indira Gandi dala ostavku pošto je na izborima izgubila mjesto u parlamentu.
1985. – Umro engleski pozorišni i filmski glumac Majkl Redgrejv, jedna od najvećih figura britanskog glumišta 20. vijeka. Posebno se isticao suptilnošću u karakterizaciji likova i izvrsno je vladao jezikom. Filmovi: “Gospođa koja nestaje”, “Smrt noći”, “Brauningova verzija”, “Važno je zvati se Ernest”, “Usamljenost trkača na duge staze”, “Juriš lake konjice”, “Demoni”.
1990. – Namibija /bivša Jugozapadna Afrika/ poslije 75 godina stekla nezavisnost od Južne Afrike.
1990. – U etničkim sukobima Rumuna i Mađara u rumunskom gradu Tirgu Mureš poginulo šest ljudi.
1991. – Pad saudijskog transportnog aviona u Kuvajtu nije preživio niko od 92 senegalska vojnika i šest saudijskih članova posade.
1997. – Predsjednici Rusije i SAD Boris Jeljcin i Bil Klinton na samitu u Helsinkiju saglasili se da smanje nuklearne arsenale dvije zemlje.
Umrla Galina Sergejevna Ulanova
1998. – Umrla ruska balerina Galina Sergejevna Ulanova, vodeća balerina “Boljšoj teatra” poslije Drugog svjetskog rata. Debitovala je 1928. u “Kirov teatru”, odmah iskazavši raskošan talenat, poslije čega je ubrzo postala prvakinja “Boljšoj teatra”. Briljantno je tumačila vodeće role u baletima “Labudovo jezero”, “Uspavana ljepotica”, “Krcko Oraščić”, “Žizela”, “Pepeljuga”, “Romeo i Juluja”. Po okončanju igračke karijere postala je baletski pedagog u koreografskoj školi “Boljšoj teatra”.
2001. – Članovi Ustavne komisije Narodne skupštine RS usaglasili amandman na Ustav RS, prema kojem je RS “entitet u BiH u kojoj vlast obavljaju konstitutivni narodi Srbi, Hrvati i Bošnjaci i ostali”.
2007. – MUP Hrvatske raspisao međunarodnu potjernicu za penzionisanim generalom nekadašnje JNA Veljkom Kadijevićem.
2008. – Tužilaštvo za ratne zločine u Beogradu formiralo predmet o trgovini organima Srba sa Kosova i Metohije nestalih tokom bombardovanja Srbije i nakon tih događaja.
MIlorad Čavić: “Kosovo je Srbija”
2008. – Evropska plivačka federacija /LEN/ suspendovala najboljeg srpskog plivača i osvajača zlatne medalje u Ajndhovenu Milorada Čavića zbog nošenja majice sa natpisom “Kosovo je Srbija”.