Danas je četvrtak, 14. oktobar, 287. dan 2021. Do kraja godine ima 78 dana.
1066. – Kod Hestingsa invaziona armija vojvode Vilijama od Normandije, budućeg engleskog kralja Vilijama Prvog Osvajača, potukla saksonske trupe engleskog kralja Harolda, koji je poginuo. Invazija je izvedena pod blagoslovom pape, jer su Saksonci ostali pravoslavni poslije formalnog rascjepa hrišćanske crkve 1054. na rimokatolike i pravoslavce.
1322. – Vojska škotskog kralja Roberta Prvog u bici kod Bilanda teško porazila engleske trupe pod komandom kralja Edvarda Drugog, što je odlučujuće doprinijelo da engleski monarh 1328. nevoljno prizna nezavisnost Škotske.
1806. – Pod komandom Napoleona Prvog Bonaparte francuske trupe pobijedile prusku armiju u bici kod Jene i pokorile Prusku.
1808. – Francuzi ukinuli Dubrovačku Republiku, nastalu u 15. vijeku od Dubrovačke opštine. U početku je obuhvatala grad s neposrednom okolinom, kasnije su joj srpski vladari iz dinastije Nemanjića prodali ili ustupili poluostrvo Pelješac, ostrvo Mljet i Konavle u gradskom zaleđu, a kralj Bosne Ostoja primorje od Orašca do Stona. Francuska je okupirala Dubrovnik 1806, a u sastav Austrije je ušao 1815, na osnovu odluke Bečkog kongresa. Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca pripao je 1918, a 1991. otcijepljenoj jugoslovenskoj republici Hrvatskoj, u kojoj nikad nije bio do 1939. i stvaranja Banovine Hrvatske kao dijela Jugoslavije.
1809. – Bečkim mirom Austrija prinuđena da Trst i Ilirsku provinciju preda Francuskoj, Galiciju Poljskoj i Rusiji, a oblast In Bavarskoj.
1882. – Rođen irski državnik Emon de Valera, vođa partije “Šin fejn” od 1917. do 1926., s dva kraća prekida premijer od 1937. do 1959, a potom do 1973. predsjednik Irske. Zbog učešća u ustanku “Crvena pastva” 1916. Englezi su ga osudili, prvo na smrt, pa na doživotnu robiju, ali je oslobođen 1917. Predvodio je 1922. Dablinski ustanak, poslije čije je propasti 1923. objavio kraj oružane borbe. Bio je 1932. godine predsjednik Društva naroda.
1890. – Rođen američki general i državnik Dvajt Dejvid Ajzenhauer, vrhovni komandant savezničkih snaga u Drugom svjetskom ratu u Evropi, predsjednik SAD od 1953. do 1961. Komandant NATO-a bio je od 1950. do 1952, kada je dao ostavku zbog predsjedničkih izbora, koje je dobio kao kandidat Republikanske stranke.
1894. – U Beogradu na liniji Kalemegdan-Slavija pušten u saobraćaj prvi tramvaj na konjsku vuču.
1894. – Rođen američki pisac Edvard Estlin Kamings, pjesnik snažnog lirskog dara, u čijoj su poeziji dominirale teme ljubavi i smrti. Djela: zbirke stihova “Četrdeset jedna pjesma”, “Je 5”, “Viva”, “Tom”, “V20”, “1×1”, “Sedamdeset i jedna pjesma”.
1912. – Predsjednik SAD Teodor Ruzvelt u Milvokiju preživio atentat – metak je zaustavio debeli kaput i svežanj papira u unutrašnjem džepu.
1913. – U najtežoj rudarskoj nesreći u Velikoj Britaniji, u rudniku uglja kod Glamorgena u Velsu, poginulo 439 rudara.
1927. – Rođen engleski glumac Rodžer Mur, koji je uglavnom igrao u akcionim filmovima i TV serijama, te zamijenio Šona Konerija u seriji filmova o tajnom agentu 007. Filmovi: “Ajvanho”, “Živi i pusti da umru”, “Čovjek sa zlatnim pištoljem”, “Špijun koji me volio”, “Samo za tvoje oči”.
1930. – Rođen kongoanski diktator Žozef Dezire Mobutu, poznat kao Mobutu Sese Seko, predsjednik Zaira od 1965. do zbacivanja s vlasti u maju 1997, u pobuni koju je predvodio Loran Kabila. Vlast u Zairu je prigrabio u novembru 1965, poslije petogodišnjeg građanskog rata u toj bivšoj belgijskoj koloniji, i vladao je autokratski, nagomilavši, pri tome, basnoslovno lično bogatstvo.
1933. – Nacistička Njemačka napustila Društvo naroda i konferenciju o razoružanju u Ženevi.
1939. – Više od 800 mornara poginulo je na britanskom ratnom brodu “Rojal ouk”, kojeg je u moru pored sjeverne Škotske potopila njemačka podmornica.
1941. – Okupatorski vojnici nacističke Njemačke u Srbiji počeli masovna dtrijeljanja civila u Kruševcu i Dragincu. U Dragincu kod Loznice ubijeno je 2.950 civila. Ubijeno je i spaljeno 350 djece. U Dragincu, selu u dolini Jadra, na potezu Loznica – Valjevo, dogodio se prvi masovni zločin nad civilima u okupiranoj Srbiji u Drugom svjetskom ratu.
1944. – Umro srpski slikar Marko Murat, osnivač Umjetničke zanatske škole u Beogradu, koji je počeo kao realista, ali se potom približio impresionistima. Slikao je portrete, istorijske kompozicije, predjele, snažno je uticao na stvaranje “beogradske škole” i u srpsko slikarstvo je unio nova umjetnička shvatanja i razvio interesovanje za probleme svjetlosti.
1944. – Samoubistvo izvršio njemački feldmaršal Ervin Romel – nazvan “Pustinjska Lisica” zbog spektakularnih pobjeda njegovog Afričkog korpusa u Drugom svjetskom ratu – poslije neuspjelog puča protiv Adolfa Hitlera, jer je bio umiješan u puč.
1944. – Britanske i grčke snage oslobodile Atinu od Nijemaca u Drugom svjetskom ratu.
1947. – Leteći vojnim avionom na mlazni pogon, koji je bio u fazi ispitivanja, američki vazduhoplovni kapetan Čarls Jeger postao prvi čovjek koji je probio zvučni zid.
1959. – Umro američki filmski glumac australijskog porijekla Erol Flin, koji je najčešće igrao pravdoljubive junake u avanturističkim filmovima. Filmovi: “Krvavi kapetan”, “Avanture Robina Huda”, “Gusar”, “Kraljević i prosjak”, “Džentlmen Džim”, “Virdžinija Siti”, “Korijeni pakla”.
1964. – Nobelovu nagradu za mir dobio Amerikanac afričkog porijekla Martin Luter King, borac za ljudska prava crnaca.
1970. – Na Filipinima od tajfuna poginulo više od 780 ljudi.
1973. – U Tajlandu vlada Tanoma Kitikačorna primorana da podnese ostavku pošto je armija odbacila njegov zahtjev da silom uguši studentske demonstracije.
1977. – Umro američki pjevač i filmski glumac Hari Lilis Bing Krozbi, rekorder po broju snimljenih ploča, dobitnik “Oskara” za film “Idući svojim putem”.
1988. – Egipćanin Nagib Mahfuz postao prvi arapski pisac koji je dobio Nobelovu nagradu za književnost.
1990. – Umro američki kompozitor i dirigent Lenard Bernstin, od 1958. dirigent Njujorške filhamonije, koji je efektne interpretacije zasnivao na studioznom i temperamentnom poniranju u stilove različitih epoha. Komponovao je u neoklasicističkom i postromantičarskom stilu. Djela: simfonije “Džeremaja”, “Doba strepnje”, balet “Slobodna mašta”, opera “Nevolja na Tahitiju”, mjuzikl “Priča sa zapadne strane”.
1990. – Njemačka i Poljska potpisale sporazum o granici na rijeci Odri.
1991. – Predvodnik burmanske opozicije Aung San Su Ći, koja je više od dvije godine provela u kućnom pritvoru pod režimom vojne hunte, dobila je Nobelovu nagradu za mir.
1994. – Premijer Izraela Jicak Rabin, šef izraelske diplomatije Šimon Peres i vođa Palestinske oslobodilačke organizacije Jaser Arafat podijelili Nobelovu nagradu za mir.
1998. – Nigerijski pisac Vole Sojinka, dobitnik Nobelove nagrade za književnost, vratio se u zemlju poslije skoro četiri godine izbjeglištva, na koje ga je primorao diktatorski režim vojne hunte, kojem se žestoko protivio.
1999. – Umro Džulijus Kambarage Njerere, istaknuti lider Pokreta nesvrstanih, prvi predsjednik Tanganjike od 1962. do 1985, kad je podnio ostavku, što je rijedak primjer u Africi. Jedan je od osnivača Organizacije afričkog jedinstva 1963, a tri godine po okončanju borbe za nezavisnost od Velike Britanije 1964. bio je ključna figura prilikom ujedinjenja Tanganjike sa ostrvom Zanzibar, poslije čega je zemlja nazvana Tanzanija.
1999. – Humanitarna organizacija “Ljekari bez granica” dobila Nobelovu nagradu za mir – pohvaljen je njihov pionirski humanitarni rad na nekoliko kontinenata.
2001. – U nigerijskom gradu Kanou ubijeno je 200 antiameričkih demonstranata koji su dva dana palili crkve, džamije i radnje.
2003. – Umro Moktar Uld Dada, prvi predsjednik Mauritanije, koji je na vlasti bio od 1960. kada je ta zemlja dobila nezavisnost od Francuske.
2006. – Savjet bezbjednosti UN usvojio ekonomske i sankcije na uvoz oružja i opreme Sjevernoj Koreji, kao odgovor na testiranje nuklearnog oružja.
2012. – Umro bivši kralj Kambodže Norodom Sihanuk, koji je obilježio istoriju druge polovine 20. vijeka i smatran “ocem nezavisnosti” svoje zemlje.
2012. – Padobranac i ekstremni sportista Feliks Baumgartner /43/ skočio je iz kapsule podignute balonom do “ivice” Zemljine atmosfere. Tokom skoka-leta sa visine 39.068 metara ka površini Zemlje, koji je trajao pet i po minuta, Baumgartner je tijelom probio “zvučni zid”.
2014. – Utakmica fudbalskih reprezentacija Srbije i Albanije u Beogradu, u kvalifikacijama za Evropsko prvenstvo, prekinuta je zbog sukoba igrača pošto je preko terena preletjela bespilotna letjelica noseći mapu “Velike Albanije” s likovima istorijskih albanskih lidera.
2018. – Preminula popularna jugoslovenska i srpska glumica Milena Dravić, koja je imala više od 100 filmskih ostvarenja i 20 pozorišnih uloga, od kojih su mnoge višestruko nagrađivane. Najpoznatije uloge ostvarila je u filmovima “Kozara”, “Prekobrojna”, “Jutro”, “Hasanaginica”, “Ljubavni život Budimira Trajkovića”, “Rad na određeno vreme”, “Moj tata na određeno vreme”, “Sekula se opet ženi”, “Nije lako sa muškarcima”, “Zona Zamfirova”…
____________________________________________
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, Twitter nalogu i Youtube kanalu – www.ntvarena.com