Danas je utorak, 10. decembar, 344. dan 2019. Do kraja godine ima 21 dan.
1520. – Njemački crkveni reformator Martin Luter prekinuo sve veze sa Rimom, spalivši javno u Vitenbergu bulu u kojoj mu je papa Lav Deseti zaprijetio prokletstvom ako se u roku od 60 dana ne odrekne jeresi.
1603. – Umro engleski ljekar i fizičar Vilijam Gilbert, nazvan “ocem elektriciteta”, lični ljekar kraljice Elizabet Prve.
1810. – Francuski car Napoleon Prvi priključio Francuskoj njemačke gradove Hanover, Bremen, Hamburg, Lauenburg i Libek.
1819. – Rođen italijanski revolucionar Feliče Orsini, jedan od najistaknutijih članova “Mlade Italije”, pokreta za oslobađanje i ujedinjenje italijanskih zemalja.
1822. – Rođen francuski kompozitor belgijskog porijekla Sezar Frank, izvanredan improvizator, orguljaš u pariskim crkvama i profesor na Pariskom konzervatorijumu.
1830. – Rođena američka spisateljica Emili Dikinson, najveća američka pjesnikinja, za života anonimna – jer je vodila povučen život neudate domaćice i objavila samo četiri pjesme.
1845. – Engleski građevinski inženjer Robert Tompson patentirao prve pneumatske gume.
1848. – Luj Napoleon nadmoćnom većinom dobio izbore za predsjednika Francuske. Četiri godine kasnije izveo je državni udar i proglasio se carem Napoleonom Trećim.
1868. – Prvi semafori za regulisanje saobraćaja u svijetu počeli su da rade u Londonu, na trgu ispred zgrade parlamenta Velike Britanije.
1878. – Rođen srpski socijalista Radovan Dragović, vođa socijalističkog pokreta u Srbiji, jedan od osnivača Srpske socijaldemokratske stranke 1903, čiji je bio sekretar, a potom predsjednik do smrti 1906.
1895. – Osnovano Društvo za unapređenje i uljepšavanje Sokobanje, što se smatra začetkom turizma u Srbiji. i.
Umro Alfred Nobel
1896. – Umro švedski hemičar, industrijalac, filantrop i pronalazač Alfred Bernard Nobel, koji je pronalaskom dinamita 1867. stekao ogromno bogatstvo. Želeći da se dinamit koristi samo u mirnodopske svrhe, testamentom je ostavio fond od 9,2 miliona dolara za dodjelu nagrada za vanredna dostignuća u fizici, hemiji, medicini, književnosti i zalaganju za mir. Prvu Nobelovu nagradu Kraljevska švedska akademija nauka dodijelila je 1901. Od 1969. Akademija dodjeljuje i nagradu za ekonomiju. Nagradu za mir dodjeljuje Nobelov komitet u Oslu.
1898. – Rođen srpski slikar Ivan Tabaković, profesor Akademije primenjenih umetnosti u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti.
1898. – Poslije poraza u američko-španskom ratu Španija se u Parizu mirovnim ugovorom odrekla Kube, Portorika i Guama i prihvatila američku okupaciju Filipina.
1904. – Rođen čehoslovački državnik češkog porijekla Antonjin Novotni, generalni sekretar Centralnog komiteta Komunističke partije Čehoslovačke od 1953. i šef države od 1957.
1909. – Prestala da izlazi “Šabačka čivija”, jedan od najboljih humorističko-satiričnih listova u Srbiji. Prvi broj se pojavio u septembru 1906.
Umro Nikola Pašić
1926. – Umro srpski državnik Nikola Pašić, jedan od osnivača Radikalne stranke 1881. i njen vođa, tvorac Vidovdanskog ustava 1921, prvog ustava Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Kao student Ciriškog politehnikuma u Švajcarskoj prišao socijalistima i prihvatio ideje Svetozara Markovića i njegovog pokreta protiv apsolutističke vladavine dinastije Obrenović. Po povratku u Srbiju uređivao je socijalistički list “Oslobođenje”, a 1878. je izabran u parlament, u kojem se kao opozicioni vođa borio protiv autoritarnog monarhističkog režima Milana Obrenovića, zalažući se za uspostavljanje parlamentarne demokratije. Poslije gušenja Timočke bune 1883, koju su u zaječarskom kraju podstakli radikali, emigrirao i u odsustvu je osuđen na smrt. Poslije pomirenja kralja Milana s radikalima 1888. odlučujuće je doprinio da Srbija dobije veoma liberalan ustav. Ubrzo po abdikaciji kralja Milana u korist sina Aleksandra Obrenovića 1889. postao je predsjednik parlamenta, a 1891. premijer. Dominantnu političku poziciju u Srbiji učvrstio je poslije dolaska na vlast kralja Petra Prvog Karađorđevića 1903. Premijer je ponovo postao 1904. i potom je još tri puta formirao srpsku vladu, a poslije Prvog svjetskog rata triput je bio i predsjednik vlade Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i uticao je na ključne istorijske događaje. Odlučno se odupro pokušajima Austro-Ugarske da potčini Srbiju, učestvovao je u stvaranju Balkanskog saveza uperenog protiv Otomanskog carstva i bio odan pristalica carske Rusije. Kao premijer i šef diplomatije predvodio je Srbiju u pobjedonosnim balkanskim ratovima 1912. i 1913. i u Prvom svjetskom ratu od 1914. do 1918. Igrao je istaknutu ulogu u stvaranju Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, koju je poslije rata zastupao 1919. na Versajskoj mirovnoj konferenciji.
1931. – Niseto Alkala Samora i Tores postao prvi ustavno izabran predsjednik Španije.
1936. – Britanski kralj Edvard Osmi abdicirao, postavši vojvoda od Vindzora, da bi mogao da se oženi Amerikankom Volis Simpson, dvostrukom raspuštenicom.
1941. – Japanski avioni su u Drugom svjetskom ratu u Južnokineskom moru potopili britanske ratne brodove “Ripals” i “Princ od Velsa”, na kojima je poginulo skoro 800 ljudi.
1948. – Generalna skupština UN usvojila Univerzalnu deklaraciju o pravima čovjeka.
Ivi Andriću uručena Nobelova nagrada
1961. – Srpskom književniku Ivi Andriću uručena je Nobelova nagrada za književnost, koju je primio na svečanosti u Stokholmu pred 700 zvanica i švedskom kraljevskom porodicom u dvorani Koncertne palate Švedske akademije.
1963. – Sultanat Zanzibar, afrička ostrvska država u Indijskom okeanu, britanski protektorat od 1890, stekao nezavisnost u okviru Britanskog komonvelta.
1964. – Nobelovu nagradu za mir dobio Amerikanac afričkog porijekla Martin Luter King, borac za građanska prava crnaca.
1967. – Prva komercijalna termonuklearna eksplozija izvršena u Novom Meksiku /SAD/ radi vađenja prirodnog gasa iz podzemlja.
1980. – Milton Obote proglašen je predsjednikom Ugande, kao prvi afrički šef države koji se vratio na vlast poslije zbacivanja vojnim udarom. Vojska ga je 1985. drugi put zbacila s vlasti.
1982. – Dvojica sovjetskih kosmonauta vratila su se na Zemlju poslije rekordnih 211 dana provedenih u vasioni u brodu “Saljut 7”.
1983. – Raul Alfonsin preuzeo dužnost predsjednika Argentine kao prvi demokratski izabran šef države poslije osmogodišnje vladavine vojne hunte.
1987. – Umro američki violinista porijeklom ruski Jevrejin Jaša Hajfec, jedan od najvećih majstora tog instrumenta u 20. vijeku.
1989. – U Čehoslovačkoj preuzela vlast prva nekomunistička vlada od 1948. i predsjednik Gustav Husak je podnio ostavku.
1991. – JNA se povukla iz Zagreba, ali su hrvatske jedinice nastavile napade na vojsku i na područja u kojima su živjeli Srbi, što je većina zapadnih zemalja prećutno odobravala.
1996. – Predsjednik Južne Afrike Nelson Mendela potpisao Ustav kojim su svi građani, bez obzira na rasu, izjednačeni pred zakonom, što je bio završni čin u demontiranju sistema aparthejda u toj zemlji.
1998. – Palestinska oslobodilačka organizacija poništila odredbe svog ustava koje su pozivale na uništenje Izraela.
2006. – Umro bivši čileanski diktator Augusto Pinoče.