Danas je ponedjeljak, 20. april, 111. dan 2019. Do kraja godine ima 255 dana.
1526. – U bici kod Panipata mogulski vođa Baber sa 2.000 boraca porazio 10.000 vojnika sultana Ibrahima od Delhija, čime je otpočela dvoipovjekovna vladavina Mogula nad Indijom. U bici je poginuo sultan Ibrahim, a Baber se potom proglasio sultanom i osnovao Mogulsko Carstvo.
1653. – Vođa Engleske revolucije Oliver Kromvel raspustio parlament i uveo ličnu diktaturu kao lord-protektor Engleske.
1657. – Engleska flota, pod komandom admirala Roberta Blejka, napala je i potopila svih 16 španskih ratnih brodova u luci Santa Krus na Tenerifama, a potom je razorila grad.
1768. – Umro italijanski slikar Kanaleto, jedan od najboljih pejzažista 18. vijeka, majstor dočaravanja atmosfere i vedrog prozračnog kolorita. Najviše je slikao Veneciju, njene kanale i palate.
1792. – Francuska objavila rat Austriji, Pruskoj i Sardinskoj Kraljevini i proglasila opštu mobilizaciju kojom su, prema odluci Konventa, obuhvaćeni svi Francuzi od 18 do 50 godina. Tako stvorena milionska armija je u revolucionarnom žaru potukla sve protivnike, ali je Konvent potom odlučio da “pruži pomoć i bratstvo svakom narodu koji želi da vrati slobodu”, čime je počeo osvajačke ratove.
1808. – Rođen francuski državnik Šarl Luj Napoleon Treći Bonaparta, sinovac cara Napoleona Prvog, predsjednik Francuske od 1848. do 1852, car do 1870. Živio je u izgnanstvu do Februarske revolucije 1848, a krajem 1848. na vlast ga je dovela krupna buržoazija. Početkom decembra 1851. državnim udarom je prigrabio svu vlast i 1852. je obnovio monarhiju. Agresivnom spoljnom politikom nastojao je da proširi Francusku i osvaja kolonije. Organizovao je javne radove i osnovao neke socijalne ustanove, podsticao kapitalističku privredu, naročito trgovinu, industriju i bankarstvo. Tokom njegove vladavine Francuska je zaposjela Nicu i Savoju, započela kolonijalno prodiranje u Indokinu, uspješno ratovala u Krimskom ratu od 1854. do 1856. protiv Rusije u savezu s Otomanskim Carstvom, Velikom Britanijom i Sardinskom Kraljevinom i 1859. protiv Austrije u Italiji, ali je fijaskom okončan pokušaj od 1862. do 1867. da pomoću “cara” Maksimilijana habsburškog uspostavi francusku dominaciju u Meksiku.
Nadajući se uspjehu, započeo je rat protiv Pruske, ali je zarobljen 1. oktobra 1870. u bici kod Sedana i zbačen s prijestola, a Francuska je 4. oktobra 1870. ponovo postala republika. Poslije zaključenja mira s Pruskom 1871. je emigrirao u Veliku Britaniju, gdje je umro 1873.
1889. – Rođen vođa njemačkih nacista Adolf Hitler (na fotografiji), tvorac najveće mašinerije masovnog zločina u istoriji. Uz podršku krupne buržoazije i revanšista željnih osvete za poraz Njemačke u Prvom svjetskom ratu i zahvaljujući popustljivim zapadnim demokratijama, iskoristio je materijalnu bijedu i nezadovoljstvo Nijemaca, nametnuo im se kao vođa i poveo u katastrofu i njih i čovječanstvo. U Prvom svjetskom ratu je kao dobrovoljac zarobljen, 1921. je postao šef Nacionalsocijalističke radničke partije NJemačke, u junu 1923. je pokušao puč u Minhenu, zbog čega je osuđen, ali je brzo pušten iz zatvora, a 1925. je reorganizovao stranku na vojničkoj osnovi. Ubrzo, pošto je 1933. postao kancelar, uveo je nacističku diktaturu, počeo nemilosrdno proganjanje Jevreja i ljevičara, otvorio koncentracione logore, ukinuo parlamentarizam, sindikate, slobodu štampe i građanska prava.
Iskoristio je neodlučnost Zapada i Austriju je priključio NJemačkoj, porobio Čehoslovačku, a 1939. napao Poljsku, čime je izazvao Drugi svjetski rat. Pred nadiranjem sovjetskih trupa ubio se u bunkeru kod Berlina 30. aprila 1945.
1893. – Rođen katalonski slikar i vajar Huan Miro, jedan od najvećih nadrealističkih umjetnika. Studirao je u rodnoj Barseloni, a od 1919. je živio u Parizu. Kratko je stvarao pod uticajem kubizma, ali je od 1924. izgradio neponovljiv lični stil, zasnovan na krajnje spontanom registrovanju formi i znakova koji evociraju podsvjesne predstave primarnih i elementarnih vitalnih stanja.
1893. – Rođen američki filmski glumac Harold Lojd, jedan od najvećih komičara nijemog filma. Filmovi: “Sigurnost na posljednjem mjestu”, “Brucoš”, “Čuvaj se, profesore”, “Luda srijeda”.
1919. – U Beogradu počeo osnivački kongres Socijalističke radničke partije Jugoslavije, koja je 1920, na kongresu u Vukovaru promijenila ime u Komunistička partija Jugoslavije.
1936. – Invazione trupe Italije, koje početkom oktobra 1935. bez objave rata upale u Etiopiju, preduzele su ofanzivu, slomile otpor slabo naoružanih etiopskih snaga i porobile tu zemlju.
1972. – Američki svemirski brod “Apolo 16” spustio se na Mjesec.
1975. – Armija Sjevernog Vijetnama i južnovijetnamski oslobodilački pokret Vijetkong otpočele odlučujuću bitku protiv američkih i južnovijetnamskih snaga. Ofanziva je za desetak dana okončana potpunom pobjedom i oslobađanjem južnog dijela zemlje, poslije čega su Sjeverni i Južni Vijetnam ujedinjeni u jednu državu.
1984. – Velika Britanija saopštila da će njena administracija u Hong Kongu prestati da funkcioniše 1997.
1993. – Žestoke borbe muslimanskih i hrvatskih snaga u Bosni i Hercegovini proširene iz centralne na jugozapadnu Bosnu. Za pet dana u sukobima na obje strane je poginulo više od 200 ljudi.
1994. – Izrael i Palestinska oslobodilačka organizacija /PLO/ postigli sporazum o prenosu vlasti na Palestince u oblasti Gaze i u gradu Jerihon na Zapadnoj obali.
1995. – Umro srpski političar i pisac Milovan Đilas, “najpoznatiji disident komunističkog svijeta poslije Drugog svjetskog rata”. Od 1937. do 1954. bio je član najužeg rukovodstva Komunističke partije Jugoslavije i jedan od najbližih saradnika Josipa Broza, poslije rata i predsjednik Skupštine Jugoslavije. Odlukom Plenuma Centralnog komiteta KPJ u januaru 1954. smijenjen je sa svih funkcija poslije serije članaka objavljenih u “Borbi” i označen kao “revizionista”. Ocijenjeno je da je u spornim tekstovima ispoljio stavove “koji sadrže tendenciju likvidiranja Komunističke partije kao idejno-politički vodeće klasne političke organizacije” i pokazao da se “sve više udaljuje od revolucionarnih pozicija i približava pozicijama građanskog liberalizma”. Potom je dvaput osuđivan na višegodišnju robiju “zbog daljeg upornog antisocijalističkog pisanja i djelovanja” i pisanja “izrazito neprijateljskog prema marksizmu i socijalizmu”, kako je zvanična propaganda označila njegove tekstove objavljene u inostranstvu, posebno knjigu “Nova klasa”, u kojoj je razobličio prirodu komunističke diktature u Jugoslaviji.
1999. – Avioni NATO-a drugi dan uzastopno bombardovali Duvansku industriju u Nišu, najveću fabriku cigareta u Jugoslaviji.
1999. – U prepunom Hramu Svetog Save u Beogradu liturgiju služili ruski patrijarh Aleksij Drugi i srpski patrijarh Pavle, poslije koje su se “Molitvom za mir” obratili desetinama hiljada ljudi, okupljenih na platou ispred najveće beogradske crkve.
1999. – Kragujevački korpus Vojske Jugoslavije saopštio da je u okolini Kragujevca Protivvazdušna odbrana oborila dva borbena aviona NATO-a.
2000. – U Italiji pala Vlada. Predsjednik Karlo Azeljo Ćampi prihvatio ostavku premijera Masima d`Aleme.
2001. – U mirovnu misiju UN u Istočnom Timoru sa Sarajevskog aerodroma otputovala prva grupa drugog kontingenta od devet policajaca iz BiH – četiri Bošnjaka, tri Srbina, po jedan Hrvat i po jedan iz reda ostalih naroda, uključujući i jednu ženu.
2001. – U BiH počelo izdavanje novih bosanskohercegovačkih pasoša bez entitetskih oznaka.
2003. – Ministarstvo unutrašnjih poslova Srbije saopštilo je da su članovi “zemunskog klana” odgovorni za podmetanje eksploziva u krugu preduzeća “Difens roud” na Surčinu i za otmicu vlasnika preduzeća “Verano motors” Milije Babovića. 2004. – Vlada Republike Srpske imenovala Milana Bogdanića za novog predsjednika Komisije za istraživanje događaja na području Srebrenice u vremenu od 10. do 19. jula 1995. godine, nakon što je dotadašnji predsjednik Marko Arsović podnio neopozivu ostavku.
2006. – Rumunske vlasti naredile su evakuaciju hiljada ljudi zbog rekordno visokog vodostaja Dunava. Svoje domove je prethodno već napustilo oko 7.000 ljudi u 129 naselja, pošto je više od 700 kuća potopljeno, a 75.000 hektara našlo se pod vodom.
2008. – U sukobima u Mogadišu, između islamističkih pobunjenika i udruženih somalijskih i etiopskih snaga bezbjednosti, poginula je 81 osoba, dok je 119 ranjeno. Početkom 2007. snage Somalije, uz podršku etiopske vojske, zbacile su sa vlasti Uniju islamskih sudova predvođenu ekstremnom frakcijom poznatom pod imenom El-Šabab, koja je tada upravljala većim dijelom te afričke zemlje.
2013. – U zemljotresu koji je pogodio jugozapadnu kinesku provinciju Sečuan, poginule su 193 osobe, 23 su nestale, a oko 15.500 je povrijeđeno. Potres se dogodio nedaleko od mjesta pogođenog zemljotresom 2008. godine, kada su poginule desetine hiljada ljudi.
Pratite nas i na društvenim mrežama:
